کد مطلب:88678 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:318
ترجمه: (پرهیزگار را می بینی كه) خیر و نیكی او روی كرده و شر و پلیدی او پشت كننده است... شرح: در فرازهای قبل در مورد خیر و شر بحث شد و اینكه صدور كار نیك و خیر از آنها مورد انتظار است و كار بد و زشت و شر از آنها مورد انتظار نیست. مردم از ناحیه ی آنها در امنیت كامل هستند، و حال مولی می فرمایند: نه اینكه كار خیر از آنها مورد انتظار است بلكه كارهای نیك آنها پیوسته به سوی مردم روان است و نه اینكه مردم از كار زشت آنها و شرور آنها در امانند، بلكه كارهای پلید و ناپسند آنها از مردم پشت كرده و گریزان است خیرات آنها در روی كردن به مردم، زیاد و زیادتر می شود و شرور آنها كم كم از مردم دور می شود، نسبت خیر و شر عكس است هر چه خیر نزدیكتر می شود، شر دورتر و كمرنگتر می گردد، و هر چه شر نزدیكتر می شود خیر دورتر می گردد. انسان باید خیرش بدون درخواست به كسی برسد، انسان باید خیراتش مانند آب رودخانه ای باشد كه، خود عبور می كند تا مردم هر وقت بخواهند از آن استفاده [صفحه 490] كنند نه اینكه وقتی آب خواهند آب دهد. اگر نیازمندی را دیدی، مگذار شخصیت خود را به خاطر سوال و طلب از تو خرد كند، مگذار سیلی ذلت صورت او را سیاه كند، تو خود در رفع نیازش اقدام كن. مردی به رسول اكرم گفت: یا رسول الله همسایه ای دارم كه دیگ غذا بر بار می گذارد و مرا از آن نمی دهد حضرت فرمودند: آن كس به من ایمان نیاورده است![1]. چرا باید همسایه اظهار عجز و گرفتاری و گرسنگی كند، تا به او كمك كنید، قبل از اینكه دست به این كار زند، شما كه ادعا می كنید، پیرو پیامبرید، اقدامی در حق او كنید. قرآن از صفات مومنین، سرعت در خیرات و سبقت در آنها را می شمارد (اولئك یسارعون فی الخیرات و هم لها سابقون).[2]. در جای دیگر می فرماید: «سارعوا الی مغفره من ربكم»، با انجام كارهای نیك به سوی مغفرت و آمرزش از طرف پروردگارتان سرعت گیرید.[3]. در روایتی آمده است «التبرع بالمعروف و الاعطاء قبل السوال من اكبر السودد، نیكوئی كردن بدون درخواست و عطا كردن پیش از سول و درخواست، از بزرگترین كرامتها و آقائیها است».[4]. از حكیمی پرسیدند: آقائی و سروری چیست؟ گفت: نیكوئی با قوم خود و تحمل گناه گفتند شر چیست؟ گفت: رنج بازداشتن و عطا دادن، گفتند مجد و بزرگواری چیست؟ گفت: غرامت كشیدن و مكارم اخلاقی را بنا نهادن.[5]. نگذارید زمانه چنان شود كه پرهیزگاران واقعی فریاد غربت سر دهند، [صفحه 491] نگذارید كه علی گونه ها مانند علی بر سر مردم فریاد زنند: «و قد اصبحتم فی زمن لا یزداد الخیر فیه الا اقبالا، شما در زمانی صبح كرده اید و زندگی می كنید كه خیر و نیكی جز عقب ماندگی چیزی ببار نمی آورد! و شر و بدی عامل پیشروی است!»[6] یعنی بر خلاف حالات و صفات متقین عمل می كنید، و این ننگ یك جامعه است كه مركزی برای شرور باشد. زشت است برای جامعه ای كه مركز اجحافها، ظلمها، تعدیها و خالی از نیكیها و درستیها و صداقتها و محبتها و صمیمیتها باشد. مرحوم الهی، این عارف سوخته، در ذیل این فرازها (بعیدا فحشه لینا قوله غائبا منكره حاضرا معروفه مقبلا خیره مدبرا شره) چنین سروده است: نیاید زشت حرفی بر زبانش نهان از جان پاكش زشت رفتار هر آن خوبیست، باشد روبرویش درخت هستیش شیرین دهد بر [صفحه 493]
(مقبلا خیره مدبرا شره)
بود زیبا سخن شیرین دهانش
عیان از وی نكوئی در همه كار
هر آن بد، پشت گرداند ز كویش
كجا تلخی بر آرد نای شكر
صفحه 490، 491، 493.